Επιστρέφει ο «βήχας των 100 ημερών» – Η σοβαρή απειλή για την υγεία των βρεφών και η σημασία του εμβολιασμού
Τα τελευταία χρόνια, το θέμα της δημόσιας υγείας και των λοιμώξεων έχει γίνει περισσότερο επίκαιρο από ποτέ, κυρίως λόγω της πανδημίας COVID-19, αλλά και της επανεμφάνισης άλλων, παλαιών νοσημάτων. Ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα που έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα είναι η δυναμική επανεμφάνιση του κοκκύτη, ή αλλιώς του «βήχα των 100 ημερών». Ο κοκκύτης, μια εξαιρετικά μεταδοτική βακτηριακή λοίμωξη, έχει δείξει ανησυχητικά υψηλούς ρυθμούς μετάδοσης το 2024, με τη χώρα μας να καταγράφει μια δραματική αύξηση των κρουσμάτων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η έξαρση αυτή προκαλεί έντονη ανησυχία, καθώς ο κοκκύτης αποτελεί σοβαρή απειλή για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, κυρίως τα βρέφη. Τα βρέφη, ιδιαίτερα τα πρώτα εξάμηνα της ζωής τους, είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε τέτοιου είδους λοιμώξεις, καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι ατελές και δεν μπορεί να αμυνθεί αποτελεσματικά. Ο κοκκύτης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως αναπνευστική ανεπάρκεια και βρογχίτιδα, και να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή των βρεφών.
Το 2023 στην Ελλάδα καταγράφηκαν 9 κρούσματα κοκκύτη, ωστόσο το 2024 ο αριθμός των κρουσμάτων εκτοξεύτηκε στα 438, καταγράφοντας αύξηση 4800%. Ο κύριος Αριστοτέλης Τσιάκαλος, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων (Ε.Ε.Λ.), επισήμανε ότι αυτή η εκρηκτική αύξηση είναι κάτι παραπάνω από ανησυχητική, καθώς το 2024 σημειώθηκαν και δύο θάνατοι βρεφών λόγω του κοκκύτη, ενώ ακόμη δύο μωρά χρειάστηκε να νοσηλευτούν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) νεογνών.
Η μόνη αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης αυτών των λοιμώξεων, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι ο εμβολιασμός της εγκύου γυναίκας. Ο εμβολιασμός πραγματοποιείται μεταξύ της 27ης και 36ης εβδομάδας κύησης και παρέχει στα βρέφη τα απαραίτητα αντισώματα που τα προστατεύουν από τον κοκκύτη και άλλες λοιμώξεις μετά τη γέννησή τους. Ο κύριος Τσιάκαλος τόνισε τη σημασία του εμβολιασμού, καθώς είναι ο μοναδικός τρόπος για να μεταφερθούν τα προστατευτικά αντισώματα από τη μητέρα στο βρέφος, το οποίο δεν έχει ακόμη πλήρη ανοσοποιητική προστασία.
Ωστόσο, παρά τις ισχυρές συστάσεις για τον εμβολιασμό, το ποσοστό των εγκύων που τον πραγματοποιούν είναι πολύ χαμηλό. Σύμφωνα με στοιχεία από μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε δύο ιδιωτικά νοσοκομεία στην Αθήνα, μόνο το 38% των εγκύων γυναικών πραγματοποιούν το εμβόλιο κατά του κοκκύτη, ενώ η ιδέα ότι τα εμβόλια είναι επικίνδυνα εξακολουθεί να κυκλοφορεί, προκαλώντας εμβολιαστική κόπωση και παραπληροφόρηση.
Η σημασία του εμβολιασμού και η σωστή ενημέρωση του πληθυσμού
Ο εμβολιασμός αποτελεί το κύριο εργαλείο για τον περιορισμό της αύξησης των κρουσμάτων κοκκύτη και άλλων λοιμώξεων. Η κυρία Μαρία Χίνη, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ε.Ε.Λ., τόνισε ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά και ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ελάχιστες σε σχέση με τα οφέλη που προσφέρουν στην προστασία της δημόσιας υγείας. Η έλλειψη εμβολιασμού ή η καθυστέρηση στον εμβολιασμό δημιουργεί επικίνδυνες καταστάσεις, καθώς οι λοιμώξεις αυτές, όπως ο κοκκύτης, μπορούν να προκαλέσουν θανάτους και σοβαρές επιπλοκές, ειδικά σε ευάλωτα άτομα, όπως τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι.
Η συχνότητα εμφάνισης άλλων επικίνδυνων λοιμώξεων, όπως η ιλαρά και η μηνιγγίτιδα, που ήταν σχεδόν εξαλείφει πριν από λίγα χρόνια, επανεμφανίζεται με ανησυχητικούς ρυθμούς λόγω της μείωσης των ποσοστών εμβολιασμού. Η ανεπαρκής εμβολιαστική κάλυψη προκαλεί την επανεμφάνιση αυτών των νοσημάτων, με συνέπειες για τη δημόσια υγεία. Ο κύριος Σύψας, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ε.Ε.Λ., ανέφερε ότι η επανεμφάνιση της ιλαράς στις ΗΠΑ, με δύο θανάτους, αποτελεί ένα τραγικό παράδειγμα για το πόσο επικίνδυνο είναι να αγνοούμε τη σημασία του εμβολιασμού.
Η μετά-Covid εποχή και οι νέες προκλήσεις για την υγειονομική ασφάλεια
Η πανδημία COVID-19 δημιούργησε νέες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία, καθώς και η επανεμφάνιση παλαιών λοιμώξεων που είχαν σχεδόν εκλείψει. Εκτός από τον κοκκύτη, αναφέρονται συρροές κρουσμάτων μηνιγγίτιδας και ιού RSV (αναπνευστικός συγκυτιακός ιός), που απειλούν σοβαρά τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, όπως τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Η επανεμφάνιση αυτών των νοσημάτων σε έναν κόσμο που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τις συνέπειες της πανδημίας προκαλεί έντονη ανησυχία, καθώς οι θεσμοί υγείας καλούνται να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες.
Επιπλέον, η αυξανόμενη ανθεκτικότητα των βακτηρίων στις αντιβιοτικές θεραπείες είναι μια άλλη σοβαρή απειλή που αυξάνει τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι υγειονομικές υπηρεσίες. Στην Ελλάδα, η χώρα εξακολουθεί να καταγράφει πολύ υψηλά ποσοστά θανάτων από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις που προκαλούνται από πολυανθεκτικά μικρόβια. Ο κύριος Στέλιος Ασημακόπουλος, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ε.Ε.Λ., τόνισε ότι η υπερχρήση αντιβιοτικών, σε συνδυασμό με την υπερφόρτωση των νοσοκομείων, δημιουργεί συνθήκες για την εξάπλωση αυτών των επικίνδυνων λοιμώξεων.
Η ανάγκη για αποτελεσματική στρατηγική στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων
Η στρατηγική αντιμετώπισης των πολυανθεκτικών μικροβίων απαιτεί αυστηρότερη διαχείριση των αντιβιοτικών και την εφαρμογή νέων τεχνολογιών ταυτοποίησης των παθογόνων, που θα επιτρέψουν την ταχύτερη και πιο στοχευμένη χορήγηση αντιβιοτικών. Ο κύριος Ασημακόπουλος επεσήμανε ότι η νέα τεχνολογία μπορεί να μειώσει τον χρόνο αναμονής για την ταυτοποίηση των μικροβίων και να επιτρέψει τη χορήγηση πιο ακριβών και αποτελεσματικών θεραπειών.
Ο εμβολιασμός, η σωστή χρήση των αντιβιοτικών και η εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην υγειονομική περίθαλψη είναι τα κύρια εργαλεία για την πρόληψη και την αποτελεσματική διαχείριση των λοιμώξεων. Παράλληλα, η ενημέρωση του κοινού για τα οφέλη του εμβολιασμού και την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών είναι απαραίτητη για να μειωθούν τα κρούσματα και να προληφθούν μελλοντικές επιδημίες.
Ο ρόλος της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και των οικογενειακών γιατρών είναι καθοριστικός για την επιτυχία αυτής της στρατηγικής, καθώς πρέπει να υπάρξει μια στενή συνεργασία με τους πολίτες για την προώθηση της υγιεινής και την αποδοχή των εμβολίων. Η αποτελεσματική Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας αποτελεί θεμέλιο για την προστασία της δημόσιας υγείας και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνεχώς αναδύονται στην εποχή μας.
Η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει νέες προκλήσεις στον τομέα της υγείας, και η διαρκής επαγρύπνηση, η σωστή εκπαίδευση και η συνεργασία όλων των φορέων είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί η υγειονομική ασφάλεια του πληθυσμού.
