Βικτωρία Μαργαριτοπούλου: Η Διαδρομή μιας Πρωτοπόρου Γυναίκας Ιατρού στη Θεσσαλονίκη
Η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στην ιστορία της Ιατρικής στη Θεσσαλονίκη και ευρύτερα στην Ελλάδα. Έχοντας σπουδάσει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικευτεί στη Μαιευτική και Γυναικολογία στο Παρίσι, η Βικτωρία έγινε η πρώτη γυναίκα που εγγράφηκε στον Ιατρικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης το 1924, κατακτώντας μια θέση για τις γυναίκες στον τομέα της Ιατρικής που μέχρι τότε ήταν κυρίως ανδροκρατούμενος. Η ζωή της και η επαγγελματική της πορεία είναι απόδειξη της σθεναρής θέλησης και της αφοσίωσης στην επιστήμη, καθώς και του αγώνα που έδωσε για να ξεπεράσει τα εμπόδια που της έθεταν οι κοινωνικές συνθήκες της εποχής της.
Η γεννηθείσα στην Κομοτηνή, η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου, υπήρξε ένα φωτεινό παράδειγμα για τις γυναίκες που θέλουν να κατακτήσουν τον επιστημονικό και επαγγελματικό χώρο στον οποίο δραστηριοποιούνται. Η πόλη της Κομοτηνής, ή Γκιουμουλτζίνα όπως λεγόταν τότε, βρισκόταν σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών, με τα παιδιά να φεύγουν για σπουδές στην Αδριανούπολη και αργότερα σε πανεπιστήμια της Ευρώπης. Σε αυτό το περιβάλλον, η Βικτωρία, που γεννήθηκε στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, μεγάλωσε και ξεχώρισε για την εξυπνάδα και τις επιδόσεις της.
Η οικογένειά της, από την πλευρά της μητέρας της, καταγόταν από την Τρίγλια της Μικράς Ασίας. Η μητέρα της, Αμαλία Σακελλαρίδου, εγκαταστάθηκε στην Κομοτηνή και παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Μαργαριτόπουλο, ο οποίος ασχολούνταν με το εμπόριο και την σηροτροφία. Ωστόσο, η ζωή τους θα έρθει αντιμέτωπη με τις πολιτικές πιέσεις που ασκούσαν οι Βούλγαροι, οι οποίοι κατέστρεψαν τις μουριές που χρησιμοποιούνταν για την εκτροφή των μεταξοσκωλήκων. Έτσι, η οικογένεια Μαργαριτόπουλου αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να διαφύγει από τη δυσμενή κατάσταση στην περιοχή της Κομοτηνής.
Στη Θεσσαλονίκη, η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου ξεχώρισε για την αφοσίωσή της στη μάθηση και τη διδασκαλία. Εργάστηκε ως δασκάλα στο Παράρτημα του σχολείου της Άνω Συνοικίας και συνέχισε τις σπουδές της με στόχο να επιτύχει στο πεδίο της Ιατρικής, το οποίο ήταν τότε σχεδόν αποκλειστικά ανδρική υπόθεση. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Β΄ Τμήμα Ιατρικής, και αποφοίτησε το 1911 με άριστα, γεγονός που την καθιστά μια από τις λίγες γυναίκες της εποχής της που κατάφεραν να πετύχουν σε ένα τόσο απαιτητικό πεδίο.
Το 1911, στο Α΄ Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αποφοίτησαν 110 άντρες, από τους οποίους οι 5 ήταν αριστούχοι. Στο Β΄ Τμήμα, από τους 92 αποφοίτους, μόλις δύο ήταν γυναίκες. Η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου ήταν μια από τις αριστούχες, ενώ η συνάδελφός της Ευαγγελία Φαρμακίδου αποφοίτησε με βαθμό “λίαν καλώς”. Αυτή η εξαιρετική επιτυχία της Βικτωρίας αποτέλεσε το πρώτο βήμα για την πορεία της στην Ιατρική και την καταξίωσή της ως επιστήμονας.
Μετά την αποφοίτησή της, η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου συνέχισε τις σπουδές της στο Παρίσι, όπου ειδικεύτηκε στη Μαιευτική και Γυναικολογία. Η επιστροφή της στη Θεσσαλονίκη το 1915 αποτέλεσε μια σημαντική στιγμή για την πόλη, καθώς η Βικτωρία έγινε η πρώτη Ελληνίδα γιατρός που άρχισε να ασκεί το επαγγελμά της εκεί. Μέχρι την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, η μοναδική γυναίκα γιατρός στην πόλη ήταν μια Ιταλίδα, η Ferrari Bizze, η οποία είχε προσφέρει τις υπηρεσίες της στο Ιταλικό Νοσοκομείο από το 1906.
Η Βικτωρία, όμως, άλλαξε την κατάσταση αυτή και, το 1924, έγινε η πρώτη γυναίκα γιατρός που εγγράφηκε στον Ιατρικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης (ΙΣΘ). Αυτό άνοιξε τον δρόμο για την εγγραφή και άλλων γυναικών γιατρών στην πόλη. Μέχρι τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι γυναίκες γιατροί στη Θεσσαλονίκη είχαν αυξηθεί σε 12, ενώ σήμερα, έναν αιώνα μετά την εγγραφή της Βικτωρίας στον ΙΣΘ, ο αριθμός των γυναικών γιατρών είναι περίπου 4.384 από τα 9.565 μέλη του Συλλόγου.
Η Βικτωρία Μαργαριτοπούλου υπήρξε πρότυπο αφοσίωσης στην επιστήμη και το επαγγελματικό της έργο, καθώς αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στην Ιατρική χωρίς να παντρευτεί ποτέ. Η ιατρική της καριέρα διήρκεσε μέχρι τον θάνατό της το 1954. Το ιατρείο της βρισκόταν στην οικία της στην οδό Παύλου Μελά 5 και στην Κλινική της στην Εγνατία 345. Κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής της πορείας, κέρδισε τον σεβασμό των συναδέλφων και των ασθενών της, όπως φαίνεται από το ευχαριστήριο σημείωμα του Μιχαήλ Γ. Τσουλάκη το 1922, το οποίο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Μακεδονία. Στο σημείωμα αυτό, ο Τσουλάκης εκφράζει τις ευχαριστίες του προς την Βικτωρία Μαργαριτοπούλου για τη σωτηρία της συζύγου του, η οποία ήταν έγκυος και κινδύνευε.
Η παρακαταθήκη της Βικτωρίας Μαργαριτοπούλου στη Θεσσαλονίκη και στην Ιατρική είναι τεράστια. Όχι μόνο συνέβαλε στην εξέλιξη του ιατρικού επαγγέλματος στην πόλη, αλλά άνοιξε και τον δρόμο για τις μελλοντικές γενιές γυναικών γιατρών. Η συμμετοχή της στην ίδρυση και ανάπτυξη του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και η αφοσίωσή της στη διατήρηση υψηλών επιστημονικών προτύπων την καθιστούν μία από τις πιο εμβληματικές φιγούρες στην ιστορία της ιατρικής στην Ελλάδα.
Σήμερα, το όνομα της Βικτωρίας Μαργαριτοπούλου παραμένει χαραγμένο στην ιστορία της Θεσσαλονίκης και του ιατρικού κόσμου. Οι γυναικείες φωνές στον τομέα της ιατρικής συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται και το έργο της αποτελεί μία ισχυρή βάση για την πρόοδο και τις μελλοντικές κατακτήσεις των γυναικών στην επιστήμη.
